U organizaciji Svjetske banke u Grazu se od 29 februara do 2 marta održavaju simpozijumi gradonačelnika na temu – ‘’Jačanje kapaciteta lokalnih samouprava u jugoistočnoj Evropi’’.
Konferencija je okupila preko 150 predstavnika lokalnih i centralnih vlasti, Nalas-a i predstavnika civilnog društva koji su imali priliku da podijele iskustva i inovacije u svojim sredinama, predstave dostignuća u oblastima urbanističkog planiranja, upravljanja zemljištem, planom integriteta i društvene odgovornosti.
Predsjednik Opštine Bijelo Polje Aleksandar Žurić, koji je ujedno i član Komiteta regionalnih i lokalnih vlasti Savjeta Evrope, imao je izlaganje na temu- Odnosi centralnih i lokalnih vlasti u jugoistočnoj Evropi.
Žurić je govorio o aspektima odnosa lokalnih i centralnih vlasti, pitanju finansiranja opština u Crnoj Gori i aktivnijoj ulozi Zajednice Opština.
On je istakao da su odnosi između centralnih vlasti i organa jedinica lokalne samouprave u Crnoj Gori uređeni su Zakonom o lokalnoj samoupravi, kao sistemskim zakonom kojim se uređuju nadležnosti lokalne samouprave, organizacija organa i odnosi organa lokalne samouprave i državnih organa koji bi trebalo da je usaglašen sa Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi, uvažavajući principe demokratije i decentralizacije vlasti, a polazi od principa da su lokalne vlasti jedna od glavnih osnova svakog demokratskog sistema, te da se pravo građana može najneposrednije ostvariti na lokalnom nivou.
Kada je u pitanju finansiranje opština u Crnoj Gori, shodno zakonu, preko Egalizacionog fonda se vrši finansijsko izravnavanje, odnosno izjednačavanje finansiranja opština, obzirom da sopstveni i ustupljeni prihodi obezbjeđuju različite nivoe finansiranja po pojedinim opštinama, čime se smanjuju razlike u finansijskom kapacitetu opština u Crnoj Gori. Sredstva iz ovog fonda koristi 2/3 opština u Crnoj Gori, a raspodjelu sredstava Egalizacionog fonda po opštinama vrši Ministarstvo finansija. U cilju praćenja razvoja sistema fiskalne egalizacije opština, a posebno obezbeđenja pravičnosti, efikasnosti i transparentnosti tog sistema, zakonom je osnovana Komisija za praćenje razvoja sistema fiskalne egalizacije opština koja ima sedam članova, od kojih pet imenuje Zajednica opština Crne Gore, a po jednog Ministarstvo finansija i Ministarstvo nadležno za poslove lokalne samouprave na period od pet godina.
Lokalne samouprave kvartalno izvještavaju Ministarstvo finansija o ostvarenim prihodima, izvršenim rashodima, neizmirenim obavezama i dugu opština u roku od 30 dana po isteku kvartala, a iste podatke Ministarstvo finansija, u cilju transparentnosti lokalnih finansija, objavljuje u svom biltenu.
-Potreba za dijalogom centralnih i lokalnih vlasti je utoliko veća što u strukturi organa državne uprave u Crnoj Gori ne postoji Ministarstvo za lokalnu samoupravu koje se bavi specifičnim pitanjima i potrebama opština, jer su poslovi lokalne samouprave u nadležnosti Ministarstva unutrašnjih poslova koje ima jako širok krug nadležnosti, pa su poslovi i problemi koji se tiču opština potpuno u drugom planu. Zbog toga, uloga Zajednice Opština dobija na značaju, jer se aktivnostima zajednice moraju nadomjestiti pomenuti nedostaci u sistemu organizacije državne uprave, ali se u punoj mjeri oni ne mogu eliminisati.
-Prepoznajući ulogu i značaj zajednice opština Crne Gore u zastupanju interesa lokalne samouprave, Vlada Crne Gore i Zajednica Opština Crne Gore su potpisale Sporazum o saradnji između Vlade i Zajednice opština kojim su uspostavljena pravila o saradnji između centralnih i lokalnih vlasti, kao neophodnog uslova za međusobnu koordinaciju interesa u implementaciji sveukupne državne politike. Prioriteti utvrđeni Sporazumom o saradnji sa Vladom su: podsticanje decentralizacije u različitim oblastima, uz stalno jačanje finansijske samostalnosti opština; razvoj i implementacija fiskalne decentralizacije kako bi se obezbijedile javne usluge što većeg kvaliteta; postizanje ravnoteže između zakonom utvrđenih nadležnosti i odgovornosti opština i prihoda opština za vršenje utvrđenih nadležnosti; jasno definisanje opštinske imovine u cilju povećanja finansijskih mogućnosti lokalnih vlasti; širenje nadležnosti opština za ubiranje sopstvenih prihoda; da subvencije opštinama budu zasnovane na jasnim i preciznim kriterijumima.
-Da bi se ostvarili Sporazumom postavljeni ciljevi, utvrđeni su mehanizmi za njegovu realizaciju kroz održavanje redovnih sastanaka i dijaloga i to na nacionalnom, ekspertskom i političkom nivou. U intenzivnom dijalogu opština sa resornim ministarstvima i Vladom, tokom prošle godine, preduzete su značajne mjere kroz reprogram poreskog duga, refinansiranje dugova i dospjelih obaveza podrškom vlade kroz državne garancije, što je rezultiralo da opštine postanu likvidne i uredno servisiraju tekuće obaveze.
-Dijalog i zajedničke aktivnosti se moraju nastaviti na planu unapređenja zakonodavnog okvira i smanjenja broja zaposlenih u opštinama, kako bi se obezbijedila održivost lokalnih javnih finansija, a aktivnosti na ovom planu biće i u 2016. godini, rekao je Žurić.
-U programu rada Zajednice Opština za 2016. godinu stoji da bi unaprijedili saradnju sa Skupštinom Crne Gore, planirano je potpisivanje Sporazuma o saradnji Zajednice Opština Crne Gore i Skupštine Crne Gore kojim će se utvrditi oblasti saradnje i obezbijediti učešće predstavnika lokalnih samouprava u radu radnih tijela – odbora Skupštine na kojima se raspravlja o zakonskim projektima od značaja za sistem lokalne samouprave.
-Kao značajan mehanizam opština za učešće u kreiranju javnih politika koje su od interesa za lokalnu samoupravu, zakonom o lokalnoj samoupravi utvrđena je i odredba da „kada se usvojenim zakonom narušava pravo građana na lokalnu samoupravu, Zajednica opština Crne Gore može podnijeti inicijativu predsjedniku Crne Gaore da takav zakon ne proglasi“. Cijenimo da je ovo moćno oruđe kojim opštine udružene kroz organe Zajednice opština – Upravni odbor (kojeg čine svi gradonačelnici i predsjednici opština – 23) i Skupštinu (koju čine svi članovi upravnog odbora i predsjednici skupština opština) mogu značajno da utiču na javne politike od značaja za sistem lokalne samouprave u Crnoj Gori, rekao je predsjednik Žurić.
-Osnivanje međuopštinskih zajednica i tijela za međuopštinsku, prekograničnu i međuteritorijalnu saradnju, u skladu sa standardima i propisima Evropske unije, predstavlja osnov za dalji razvoj u ovoj oblasti i mislim da posebnu pažnju treba posvetiti regionalnim oblicima međuopštinske saradnje, a naročito graničnih opština zemalja u okruženju. Osnaživanje lokalnih vlasti vidim u tješnjoj saradnji jedinica lokalnih samouprava i pravilnoj upotrebi sredstava IPA predpristupnih fondova, istakao je on.
Crna Gora je inače član Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti, kao konsultativnog tijela Savjeta Evrope, kojeg predstavljaju lokalne i regionalne vlasti 47 nacionalnih delegacija zemalja članica Savjeta Evrope, a zastupljena je sa tri člana i tri alternativna člana. Delegacija je formirana saglasno odredbom člana 2 povelje Kongresa.
Delegacija Crne Gore učestvuje na redovnim plenarnim sjednicama KLRVE, dva puta godišnje, i u radu statutarnog foruma, koju čini predsjednici nacionalnih delegacija, a najvažnija aktivnost u kojoj su učestvovali članovi naše delegacije bila je u pripremi izvještaja o demokratiji na nivou lokalnih zajednica u Crnoj Gori, koji se godišnje prezentira na plenarnim sjednicama Kongresa.
Ovo je bila jedinstvena prilika za vladine zvaničnike, gradonačelnike lokalnih samouprava i druge klјučne klijenate, kao i partnere Programa urbanog partnerstva da podijele iskustva njihovih sprovedenih reformi, a program im je pomogao kao potez naprijed.
Simpozijum gradonačelnika je omogućio konstruktivan dijalog o tome kako da se učvrste prihodi lokalnih samouprava u opštinskoj praksi da bi se osigurala održivost izvan UPP II. Konferencija je prikazala i dobre prakse u radu gradskog rukovodstva iz Graca / Austrija.
.jpg)